Wanny wychwytowe są podstawowym elementem zabezpieczającym w każdym miejscu (firmie, warsztacie, magazynie), gdzie magazynuje się chemikalia, ciecze niebezpieczne, substancje łatwopalne czy ropopochodne. Odpowiednio dobrana wanna nie tylko zapobiega przedostaniu się substancji do środowiska, ale również chroni pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi nieoczekiwanymi rozlewami substancji np. poślizgnięciem, czy niebezpiecznymi oparami powstałymi w wyniku niekontrolowanych reakcji chemicznych. Ich stosowanie jest wymagane przepisami prawa.
Dobór materiału wanny – stal czy tworzywo sztuczne?
Jednym z najważniejszych kryteriów doboru wanny wychwytowej jest materiał, z którego została wykonana. Wanny stalowe cechują się wysoką wytrzymałością mechaniczną i dużą nośnością, dlatego sprawdzają się szczególnie w przypadku składowania ciężkich zbiorników. Należy jednak pamiętać, że stal, mimo swojej odporności na uszkodzenia mechaniczne, jest podatna na korozję, zwłaszcza przy kontakcie z kwasami, zasadami i agresywnymi rozpuszczalnikami. Dlatego w tym przypadku niezbędne są dodatkowe powłoki ochronne oraz częstsze przeglądy techniczne.
Alternatywą – zdecydowanie bardziej uniwersalną – są wanny wykonane z polietylenu wysokiej gęstości (HDPE) lub średniej gęstości (MDPE). Polietylenowe wanny wychwytowe są odporne na szerokie spektrum chemikaliów i całkowicie niepodatne na korozję. W przypadku substancji agresywnych chemicznie, a także cieczy łatwopalnych, to właśnie wanny z tworzyw sztucznych są rekomendowane jako rozwiązanie bezpieczne, łatwe w eksploatacji i konserwacji.
Pojemność wychwytowa i nośność – zgodność z przepisami
Kolejnym istotnym aspektem jest dobór odpowiedniej pojemności wychwytowej oraz nośności wanny. Pojemność wychwytowa danej wanny musi wynosić co najmniej 110% objętości największego składowanego zbiornika lub 25% łącznej objętości wszystkich przechowywanych pojemników – w zależności od tego, która wartość jest większa.
Oprócz pojemności równie istotna jest nośność – czyli maksymalny ciężar, jaki wanna jest w stanie utrzymać bez deformacji i utraty szczelności. Przykładowo, wanny przeznaczone do 2 beczek mają nośność około 1 135 kg, a wersje czterobeczkowe – aż 2 270 kg.
Typy pojemników a dobór wanny wychwytowej
Rodzaj stosowanej wanny wychwytowej powinien być ściśle dopasowany do typu i liczby przechowywanych pojemników. W przypadku niewielkich opakowań – takich jak butelki, kanistry o pojemności 5–30 litrów – najlepiej sprawdzają się kompaktowe tace i kuwety o pojemności wychwytowej od 20 do 100 litrów. Wanny tego typu zwykle nie mają kratownicy i są łatwe do czyszczenia. Wanny wychwytowe tego typu najlepiej sprawdzają się do stosowania w laboratoriach, warsztatach i serwisach.
Dla standardowych beczek stalowych 205 litrów zalecane są wanny 1-, 2- lub 4-beczkowe, wyposażone w kratownice, które umożliwiają odpływ cieczy do zbiornika wychwytowego i ułatwiają czyszczenie powierzchni roboczej. Są także wersje wanien kompatybilne z paletami Euro), a także modele niskoprofilowe (low-profile) ułatwiające załadunek.
W przypadku zbiorników IBC o pojemności 1 000 litrów należy stosować wanny o wychwytowości min. 1 100 litrów i nośności co najmniej 2 000–3 000 kg. Warto zwrócić uwagę na modele posiadające odpowiedni prześwit umożliwiający podjazd wózkiem paletowym, co znacznie ułatwia przemieszczanie wanny.
Kratownica, wersje regałowe i specjalne konfiguracje
Wanny wychwytowe mogą występować w wersji z kratownicą lub bez niej. Kratownica pełni funkcję platformy roboczej – umożliwia wygodne ustawienie beczek i zbiorników, zapewnia odpływ ewentualnych wycieków do wnętrza wanny i ułatwia późniejsze czyszczenie. Jest również elementem wymiennym, co pozwala na szybką konserwację bez konieczności demontażu całej konstrukcji. Wersje bez kratownicy stosowane są zazwyczaj jako wanny podregałowe lub jako platformy zbiorcze zintegrowane z systemami regałowymi.
Wanny regałowe (tzw. under-rack) to rozwiązania przeznaczone do montażu pod półkami magazynowymi. Cechują się niską wysokością i szerokością dostosowaną do standardów regałów paletowych. Specjalne modele wanien podregałowych są kompatybilne z wielopoziomowymi systemami magazynowymi, co pozwala zachować ciągłość ochrony na wszystkich poziomach składowania.
Dostępne są również wanny z pokrywą (hardcover) – przeznaczone do zastosowań zewnętrznych, gdzie substancje muszą być chronione przed czynnikami atmosferycznymi, takimi jak deszcz czy promieniowanie UV. Opcjonalnie można doposażyć je w systemy dozowania i recyrkulacji cieczy, co czyni je pełnoprawnym stanowiskiem roboczym.
Rekomendacje
Dobór odpowiedniej wanny wychwytowej nie może być przypadkowy. Należy uwzględnić przede wszystkim rodzaj magazynowanych substancji (chemikalia, rozpuszczalniki, produkty naftowe), typ i wielkość opakowań (od butelek po zbiorniki IBC), a także warunki eksploatacyjne i wymagania wynikające z przepisów prawa.
W większości przypadków zaleca się stosowanie wanien wykonanych z tworzyw sztucznych – zwłaszcza HDPE i MDPE – które oferują bardzo wysoką odporność chemiczną, trwałość i zgodność z normami bezpieczeństwa. Modele z kratownicą sprawdzają się najlepiej w magazynach operacyjnych, natomiast tace i kuwety bez platformy warto wykorzystywać do niewielkich ilości cieczy w laboratoriach i warsztatach. Wersje regałowe i zamykane z kolei doskonale spełniają swoje zadanie w systemach wielopoziomowych i na zewnątrz.
