Wanny, palety wychwytowe

Wanny wychwytowe – podstawowe informacje i praktyczne wskazówki

Wanny wychwytowe (palety wychwytowe) są ważnym elementem wyposażenia zakładów, w których przechowuje się lub transportuje substancje płynne mogące stanowić zagrożenie dla środowiska bądź zdrowia ludzi. Często dotyczą one olejów, paliw, chemikaliów czy substancji ropopochodnych, a także mniej inwazyjnych płynów. Poniższy tekst ma na celu przybliżenie tematyki wanien wychwytowych, wyjaśnienie, jak dobrać ich właściwą pojemność, z jakich materiałów są wykonywane oraz jakie rodzaje dostępne są na rynku.

Co to jest wanna wychwytowa?

Wanna wychwytowa to swojego rodzaju zbiornik, którego celem jest zapobieganie przedostawaniu się niebezpiecznych cieczy do gleby, wód gruntowych czy otoczenia. Stosuje się ją przede wszystkim wszędzie tam, gdzie przechowywane są beczki, kanistry, pojemniki IBC czy inne zbiorniki zawierające substancje potencjalnie niebezpieczne lub szkodliwe.

W praktyce wanna wychwytowa pełni funkcję zabezpieczenia na wypadek wycieku. Umieszcza się na niej pojemniki, a w razie wystąpienia nieszczelności lub rozlania, ciecz gromadzi się właśnie wewnątrz wanny wychwytowej, co pozwala łatwo ją zebrać i zutylizować lub ponownie wykorzystać. Dzięki temu obszar, w którym doszło do wycieku, pozostaje bezpieczny dla ludzi i środowiska.

Najważniejsze zadania wanien wychwytowych:

1. Ochrona środowiska – zapobiegają przedostawaniu się substancji niebezpiecznych do gleby, wody, a także chronią atmosferę przed emisją niepożądanych związków chemicznych.

2. Bezpieczeństwo pracowników – dzięki gromadzeniu wycieków w jednym miejscu znacząco zmniejsza się ryzyko wypadków, poparzeń chemicznych czy zagrożeń wynikających z poślizgów;
3. Minimalizacja strat finansowych – w razie rozlania łatwiej jest zredukować koszty sprzątania, a także uniknąć kar administracyjnych związanych z ewentualnym skażeniem środowiska;
4. Wygodna eksploatacja – pozwala na łatwy transport i przemieszczanie pojemników na terenie zakładu.

Wanny wychwytowe są zatem nie tylko środkiem zapobiegawczym, ale także ważnym elementem polityki bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Wiele branż, w tym chemiczna, petrochemiczna czy spożywcza, korzysta z nich na co dzień, by zgodnie z wymogami prawnymi i standardami środowiskowymi magazynować niebezpieczne substancje.

Jaka powinna być odpowiednia pojemność wanny wychwytowej?

Pojemność wanny wychwytowej to jeden z najważniejszych parametrów, na który należy zwrócić uwagę przed dokonaniem zakupu. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 lutego 2020 r i dobrymi praktykami wanna wychwytowa powinna mieć pojemność umożliwiającą zebranie 10% objętości płynów zawartych we wszystkich pojemnikach/zbiornikach/beczkach znajdujących się na wannie wychwytowej lub co naj mniej 110% pojemności największego pojemnika/zbiornika/beczki składowanej na wannie, przy czym obowiązuje wartość większa z tych dwóch. W niektórych krajach lub branżach obowiązują jeszcze surowsze wymagania.

Przykładowo:

Załóżmy, że przechowujemy dwie beczki 200-litrowe. Czyli sumaryczna pojemność magazynowanych pojemników to 400 litrów:

• 10% całkowitej pojemności (czyli dwóch beczek po 200 litrów) to 40 litrów (10% z 400 litrów)
• 110% największego składowanego pojemnika to 220 litrów;

220 litrów to więcej niż 40 litrów, więc potrzebny jest system do wychwytu wycieków o pojemności minimum 220 litrów.

Wiele firm decyduje się na zakup wanien o większej pojemności, aby zyskać dodatkowy margines bezpieczeństwa oraz ewentualną możliwość składowania dodatkowych zbiorników w przyszłości. Wybór pojemności powinien więc uwzględniać zarówno aktualne zapotrzebowanie, jak i możliwy rozwój firmy.

Co jeszcze warto wziąć pod uwagę przy doborze pojemności?

• Rozmieszczenie zbiorników – jeśli substancje mają być ustawione w kilku rzędach lub piętrach, możliwe są rozwiązania wielopoziomowe, jednak trzeba wówczas zwrócić szczególną uwagę na stabilność i rozłożenie nacisku;
• Rodzaj substancji– w przypadku silnie żrących kwasów czy innych wyjątkowo niebezpiecznych związków wskazane jest zwiększenie standardu bezpieczeństwa oraz pojemności;
• Przepisy branżowe – niektóre sektory (zwłaszcza branża chemiczna czy spożywcza) mają dodatkowe wytyczne dotyczące magazynowania i transportu substancji płynnych, dlatego warto z nimi dokładnie się zapoznać.

Podsumowując, właściwy dobór pojemności nie sprowadza się jedynie do sztywnego trzymania się minimalnych wymogów prawnych. Dobrze jest zainwestować w nieco większą wannę, aby zachować elastyczność i pewność, że nawet w nieoczekiwanych sytuacjach można liczyć na skuteczne zabezpieczenie.

Z czego wykonane są wanny wychwytowe?

Materiał, z jakiego została wykonana wanna wychwytowa, bezpośrednio wpływa na jej odporność chemiczną, trwałość oraz dopuszczalny zakres temperatur pracy. Najczęściej stosuje się:

1. Polietylen (PE) lub polipropylen (PP)

• To tworzywa sztuczne o wysokiej odporności chemicznej na wiele substancji, w tym kwasy, zasady, oleje czy paliwa;
• Są stosunkowo lekkie, dzięki czemu wanny z polietylenu czy polipropylenu łatwiej jest przenosić i transportować;
• Nie korodują, co wydłuża ich żywotność;
• Zwykle dobrze znoszą wahania temperatur, choć w przypadku ekstremalnego mrozu lub bardzo wysokich temperatur warto sprawdzić zalecenia producenta;

2. Stal węglowa

• Wanny stalowe to z reguły bardziej wytrzymałe konstrukcje, często wyposażone w dodatkowe zabezpieczenia antykorozyjne, takie jak malowanie proszkowe czy ocynkowanie;
• Doskonale nadają się do przechowywania większych zbiorników i w miejscach, gdzie istnieje duże ryzyko uszkodzeń mechanicznych;
• Dobrze radzą sobie z przechowywaniem olejów i innych substancji ropopochodnych. Przy bardziej agresywnych związkach (kwasy, zasady) należy upewnić się, że wanna ma odpowiednią powłokę lub została wykonana ze stali nierdzewnej;

3. Stal nierdzewna

• Rozwiązanie premium, które gwarantuje najwyższą odporność na korozję, nawet przy kontakcie z mocno żrącymi substancjami;
• Często wybierana przez branżę spożywczą, farmaceutyczną czy chemiczną ze względu na łatwość utrzymania w czystości i brak ryzyka reakcji z przechowywanymi związkami;
• Stal nierdzewna zwykle przekłada się na wyższą cenę, jednak dla firm obsługujących szczególnie niebezpieczne substancje może to być najlepsza inwestycja w bezpieczeństwo i trwałość.

Wybór materiału jest zatem kwestią dopasowania do specyfiki magazynowanych substancji oraz warunków eksploatacyjnych. Warto przy tym pamiętać o regularnych przeglądach i konserwacji – nawet najwytrzymalsze wanny wymagają kontroli, zwłaszcza jeśli są narażone na intensywną eksploatację i częste kontakty z różnorodnymi związkami chemicznymi.

Jakie są rodzaje wanien wychwytowych?

Na rynku dostępny jest szeroki wachlarz rozwiązań, które można dostosować do konkretnych potrzeb zakładu, ilości przechowywanych pojemników czy rodzaju substancji. Poniżej omówiono główne rodzaje wanien wychwytowych, które najczęściej można spotkać w praktyce:

1. Wanny wychwytowe do beczek i kanistrów

• Pojedyncze stanowiska – przeznaczone na jedną czy dwie beczki, używane tam, gdzie ilość substancji do przechowania jest niewielka;
• Wielostanowiskowe – w zależności od pojemności, mogą pomieścić od kilku do kilkunastu beczek. Dobrze sprawdzają się w większych magazynach, pozwalają na efektywne wykorzystanie przestrzeni;
• Z rusztem lub bez rusztu - wanny wyposażone w ruszt umożliwiają stabilne ustawienie beczek i oddzielenie ich od nagromadzonej cieczy. Z kolei wanny bez rusztu wybierane są częściej tam, gdzie substancja jest przelewana i konieczny jest szybki dostęp do przestrzeni wychwytowej;

2. Wanny wychwytowe do palet IBC (Intermediate Bulk Container)

• Standardowe IBC to duże, często 1000-litrowe zbiorniki. Z racji swojej pojemności wymagają wanien o większych gabarytach oraz wyższej wytrzymałości;
• Wersje niskoprofilowe – umożliwiają łatwiejsze załadunki i rozładunki, gdyż nie wymagają użycia specjalnych podestów czy ramp;
• Rozwiązania wielopoziomowe – pozwalają ustawiać kontenery w systemie modułowym, co jest szczególnie cenne w większych halach i magazynach, gdzie każda powierzchnia musi być jak najlepiej zagospodarowana;

3. Mobilne wanny wychwytowe (składane lub na kołach)

• Wanny składane – wykonane z elastycznych tworzyw (np. specjalistycznych tkanin powlekanych), które w razie potrzeby można szybko rozłożyć w dowolnym miejscu, a następnie złożyć i schować, gdy nie są używane. Idealne w sytuacjach awaryjnych lub przy pracach serwisowych w terenie.
• Wanny na kołach – wyposażone w zestawy jezdne, dzięki czemu można je łatwo przemieszczać po zakładzie. Sprawdzają się w miejscach, gdzie substancje wymagają częstych relokacji pomiędzy różnymi stanowiskami.

Dobór odpowiednich wanien wychwytowych

Jak widać, dostępnych jest wiele rozwiązań, a wybór konkretnego rodzaju wanny powinien być podyktowany wieloma czynnikami: od rodzaju i ilości przechowywanych substancji, przez warunki panujące w magazynie, aż po wymogi prawne i branżowe.

Wanny wychwytowe to niezbędny element wyposażenia wszędzie tam, gdzie istnieje ryzyko wycieku płynnych substancji niebezpiecznych. Mogą one w decydujący sposób ochronić środowisko naturalne przed skażeniem, a pracowników przed narażeniem się na kontakt z substancjami szkodliwymi. Istnieje wiele rodzajów wanien wychwytowych – od prostych konstrukcji przeznaczonych do kilku beczek, aż po zaawansowane systemy składane czy próżniowe. Kluczowe znaczenie mają tu:

• Pojemność wanny – dobiera się ją pod kątem objętości największego lub łącznego zbiornika przechowywanego na platformie;
• Materiał wykonania – tworzywa sztuczne (PE, PP), stal węglowa i stal nierdzewna to najpopularniejsze opcje, każda z nich ma swoje zalety w zależności od specyfiki przechowywanych związków;
• Funkcjonalność – różne wanny wychwytowe są dostosowane do konkretnych zadań (np. do beczek, do kontenerów IBC, mobilne, składane, z pokrywami);
• Warunki branżowe i przepisy – warto zawsze sprawdzić obowiązujące regulacje w danym sektorze i zastosować najlepsze praktyki, by uniknąć niebezpieczeństwa oraz kosztownych konsekwencji prawnych.